واژه‌ها مهمند

با سه اثر مهمان شعرهای آقای حسن تلخابی هستیم. در قسمت شناسنامه شاعر مشخص می‌شود که شاعر چیزی کمتر از یک سال سابقۀ سرودن شعر دارد. با این اوصاف می‌توانم عرض کنم که آقای تلخابی در این مدت کم، شروع خوبی داشته‌اند اما راه درازی را هم پیش روی خود دارند. شاعر هنوز بر وزن و قافیه مسلط نشده است. در مورد وزن باید بگویم که ایشان راه خوبی را برگزیده است و آن استفاده از وزنه‌ای دوری و ریتمیک است که کمک زیادی به شاعر می‌کند که از مسیر درست وزن خارج نشود. البته واقعیت این است که هنوز هم شعر در بیت‌هایی از وزن خارج می‌شود. دلیل این خروج‌ها هم بیشتر توجه نداشتن به تفاوت هجای بلند و کوتاه و کشیده است. مثلاً وقتی می‌نویسیم «گندم و جو و سبزه کاشت» خودمان به‌صورت سماعی و گوشی می‌توانیم حس کنیم که مجبوریم برای حفظ وزن «جو» را زیادی بکشیم و از ساخت طبیعی واژه خارج کنیم. درواقع ما در این قسمت کلمه‌ای هم‌وزن –مثلاً- واژۀ «ماش» نیاز داریم.
اما در مورد قافیه هم باید بگویم که بیت‌ها در بسیاری از موارد قافیه ندارند. اما دلیل این موضوع هم باز یک نکتۀ باریک اما بسیار مهم است. توجه داشته باشید که اشتراک حرف آخر واژه‌های قافیه باید در واژۀ اصلی باشد و نه پسوندها و شناسه‌هایی که به آن می‌چسبد. مثلاً دو واژه «دادی» و «رانی» را نگاه کنیم. حرف «ی» در این واژگان، درواقع شناسۀ فعل است و ربطی به واژۀ اصلی ندارد. درواقع ما در اینجا دو کلمۀ «داد» و «ران» را داریم و «ی» ردیف حساب می‌شود. خب با این تفاصیل می‌بینیم که داد و ران باهم هم‌قافیه نیستند.
علاوه بر این هنوز شاعر بر روان سرودن تسلط ندارد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که سرودن شعر به‌هیچ‌وجه نباید در مسیر زبان و بیانی سخت و دشوار و دیرفهم و دیریاب بیفتد. درواقع همان‌طور که به روانی حرف می‌زنیم، باید بتوانیم به همین راحتی واژگان را در بیت بچینیم. حتماً روی زبان و بیان سالم بیشتر کار شود.
پیشنهاد می‌کنم حالا که شاعر در آغاز راه است، حتماً عرضۀ شعر به مخاطبان شعرشناس و حرفه‌ای را جدی بگیرد و اگر شعرش را برای مخاطب عام و عادی خواند، به‌هیچ‌وجه تحت تأثیر تشویق یا تخطئه این گروه از مخاطبان قرار نگیرد. چراکه در بسیاری از موارد، مخاطب عادی می‌تواند با تشویق‌های بی‌جا و تخطئه‌های اشتباه، آفرینندۀ اثر را به راه خطا برد. همین ارسال شعر به پایگاه نقد و البته در صورت امکان حضور در جلسات و کارگاه‌های نقد شعر بسیار مناسب است.