آخ که دلم پرواز می خواد

شاعر گرامی آقای امیرکیوان شعبانی، سلام و درود بر شما. دو شعر کوتاه فرستاده اید؛ شعرهایی که ظاهرا برای مخاطب کودک و خردسال سروده شده است. زبان شعرها محاوره‌ای و شکسته و قالب آن‌ها چهارپاره است. با مروری بر سروده‌های پیشین شما دریافتم که علاقه‌مند به سرودن شعر برای کودکان هستید. اگر می‌خواهید به صورت جدی شعر کودک را ادامه دهید و در این مسیر رشد و پیشرفت داشته باشید ابتدا باید در این زمینه به چند نکته‌ی مهم توجه کنید:
1. شعر کودک قبل از هر چیز، «شعر» است؛ یعنی به لحاظ برخورداری از جوهره و عناصر شعر، فرقی با شعر بزرگسال ندارد. در این نوع شعر هم باید چهارچوب و اصول و قواعد شعر را رعایت کرد.
2. برای شناخت بیشتر و بهتر این گونه‌ی شعری، لازم است آثار شاعران مطرح کودک و نوجوان را مطالعه کنید و ببینید آن‌ها چگونه برای این گروه از مخاطبان شعر سروده‌اند، به چه موضوعاتی توجه کرده‌اند. شاعرانی مثل: محمود کیانوش، مصطفی رحماندوست، جعفر ابراهیمی، افسانه شعبان‌نژاد، اسدالله شعبانی، ناصر کشاورز و ...
3. در این گونه‌ی شعری، چون مخاطب ما کودک است، طبیعتا باید زبان شعرمان ساده و روان و قابل فهم باشد. علاوه بر سادگی و صمیمیت، زبان شعر ما باید سالم و کم اشکال باشد. چرا که مخاطب ما در مرحله‌ی زبان آموزی است و از طریق شعر، زبان را هم فرا می‌گیرد.
4. در ادامه و تکمیل مورد قبلی، این نکته را هم بگویم که بهتر است از سرودن شعر به زبان محاوره و شکسته( به ویژه لهجه تهرانی) پرهیز کنیم و حتی‌الامکان به زبان معیار و رسمی شعر بنویسیم.
5. سعی کنیم بیشتر از کلمات و عباراتی در شعر استفاده کنیم که در دایره‌ی واژگانی مخاطب ما می‌گنجند. به این منظور لازم است شناخت نسبی درباره‌ی ویژگی‌های گروه‌های مختلف سنی کودک و نوجوان داشته باشیم.
6. موضوعاتی که برای شعر و کودک انتخاب می‌کنیم باید برگرفته از دنیای کودک بوده و برای او قابل درک، آشنا و ملموس باشد.
7. در شعر کودک بهتر است از وزن‌های ساده و کوتاه و شاد استفاده کنیم.
و بسیاری نکات دیگر که به مرور آن‌ها را با شما در میان خواهیم گذاشت.
حالا برگردیم به شعرهای شما. شعر اول شما به لحاظ خیال‌انگیزی خوب است. راوی در خیال خود وارد تابلوی نقاشی دریا می‌شود و با دلفین‌ها بازی می‌کند. اما ذکر چند نکته را در مورد این شعرها لازم می‌دانم: نکته‌ی اول رعایت وزن و قافیه است؛ در این بند قافیه اشکال دارد و صحیح نیست:
از ماسه‌ها رد شدم
سُر خوردم روی موجا
سوار دلفین شدم
شیرجه زدم تو دریا
"موجا" در واقع شکل محاوره‌ای "موج ها"ست. "موج ها/ موجا" با "دریا" همقافیه نمی‌شود.
همینطور در این بند:
پرنده مونده تو قفس
آب و دونش کنارشه
غصه داره پرنده هه
یه باغِ باز آرزوشه
"کنارشه" و آرزوشه" نمی‌توانند همقافیه شوند اصل کلمات اینهاست: "کنار" و "آرزو" که هیچ حرف مشترکی ندارند و شه جزو حروف الحاقی است.
و اما وزن؛ وزن هم مثل سایر عناصر شعر در شعر کودک و خردسال مهم است. یکی از سؤالاتی که همواره در بین شاعران و محققان مطرح می‌شود، چگونگی وزن شعر کودک است. گروهی وزن شعر کودک را عروضی می‌دانند و گروهی دیگر غیرعروضی. اینجا فرصت نیست که مفصل درباره‌ی هر یک از این وزن‌ها صحبت کنیم. اما توصیه می‌کنم برای آگاهی و شناخت بیشتر، مقاله‌ی «وزن شعر کودک: عروضی؟ هجایی؟ یا تکیه‌ای- هجایی؟» نوشته‌ی حشمت الله آذرمکان و مرتضی نجاتی جزه را که در اینترنت موجود است، دانلود و مطالعه کنید. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر مطالعات و تحقیقات ادیبان و شاعران و نیز تحقیقاتی که درباره‌ی وزن شعر در زبان‌ها و زمان‌های مختلف صورت گرفته است، برای این پرسش( وزن شعر کودک) پاسخی درخور یافته شود. برگردیم به شعر شما:
آخ که دلم پرواز می‌خواد
یه باغ ناز و باز می‌خواد
تا بپرم از تو قفس
به سوی اون با یه نفس
در مصراع اول حرف ز در کلمه‌ی "پرواز"خارج از وزن است.
در همین بند مشکل دیگری نیز وجود دارد و آن این‌که قالب شعر شما از ابتدا چهارپاره است اما در بند دوم ناگهان تبدیل به مثنوی شده است!
منتظر شعرهای جدید شما هستیم.